Znika koszmar tysięcy kursantów!? Reforma egzaminów na prawo jazdy 2025

Czy obecny system egzaminowania kierowców w Polsce to relikt przeszłości, który zbyt długo opierał się zmianom?

Egzaminowanie pod lupą

Na manewrowym placu wszystko jest przewidywalne. Linie, słupki, znaki – zawsze w tym samym miejscu. To właśnie w takich warunkach przyszli kierowcy uczą się pierwszych ruchów za kierownicą. Ale czy to wystarczy? Obecnie, w trakcie państwowego egzaminu praktycznego, kandydat musi wykonać trzy obowiązkowe zadania:

• przygotowanie pojazdu do jazdy, w tym ustawienie fotela i lusterek,
• przejazd łukiem do przodu i do tyłu oraz zatrzymanie się w wyznaczonym miejscu,
• ruszanie na wzniesieniu.

Po ich zaliczeniu kursant przechodzi do właściwej części egzaminu – jazdy w ruchu drogowym. Mimo że większość kompetencji testowana jest dopiero na ulicy, oblanie egzaminu na placu manewrowym wciąż zdarza się często. Szacuje się, że aż 30 procent kursantów kończy egzamin już na tym etapie.

Pamięciówka zamiast refleksu

Zwolennicy rezygnacji z placu argumentują, że obecne podejście prowadzi do utrwalania nieprzydatnych w praktyce nawyków. Zamiast uczyć się realnych zachowań na drodze, wielu kursantów skupia się na „wykuciu” schematów – liczby obrotów kierownicą, punktów odniesienia na lusterkach czy odległości od pachołków. W efekcie egzamin staje się wyścigiem z pamięcią, a nie sprawdzianem umiejętności.

„Założenia CIECA zdaje się potwierdzać praktyka i umiejętności młodych kierowców, zwłaszcza z mniejszych miejscowości, którzy nie potrafią odnaleźć się podczas jazdy w dużym natężeniu ruchu” – zauważają posłowie Wiesław Różyński i Adam Dziedzic w interpelacji skierowanej do ministra infrastruktury.

Głos z Brukseli: czas na zmiany

Międzynarodowa organizacja CIECA (Commission Internationale des Examens de Conduite Automobile), zrzeszająca instytucje egzaminujące kierowców z całej Europy, od lat zwraca uwagę na anachroniczność polskiego systemu. Według jej analiz ćwiczenia wykonywane na placu manewrowym nie mają realnego wpływu na bezpieczeństwo ani na kompetencje przyszłych kierowców. O wiele istotniejsze jest przygotowanie kursanta do radzenia sobie w warunkach rzeczywistego ruchu drogowego – tam, gdzie w grę wchodzi reakcja na nieprzewidywalne sytuacje.

Jak zauważają eksperci, młodzi kierowcy pochodzący z mniejszych miejscowości – gdzie ruch bywa znikomy, a szkolenie przebiega w bezstresowych warunkach – często nie potrafią odnaleźć się w dynamicznej miejskiej dżungli. W takim kontekście zdany egzamin to często tylko złudzenie kompetencji.

Polska na uboczu Europy

Co ciekawe, Polska pozostaje jedynym krajem w Unii Europejskiej, w którym egzamin praktyczny na prawo jazdy obowiązkowo rozpoczyna się od placu manewrowego. To ewenement na tle wspólnoty, który dodatkowo uwidacznia konieczność reformy.

Ministerstwo Infrastruktury już w 2024 roku ogłosiło zamówienie publiczne na opracowanie raportu analizującego rozwiązania stosowane w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego w krajach członkowskich UE, w tym także w kontekście szkolenia i egzaminowania kierowców. Dokument nosi tytuł „Analiza istniejących rozwiązań w wybranych obszarach bezpieczeństwa ruchu drogowego w niektórych krajach członkowskich UE” i został ogłoszony 7 listopada 2024 roku.

Do tej pory jednak nie ujawniono żadnych szczegółów wynikających z tej analizy, co wzbudziło niepokój parlamentarzystów.

Interpelacja poselska: gdzie jest raport?

W lutym 2025 roku posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego – Wiesław Różyński i Adam Dziedzic – postanowili działać. Wystosowali interpelację zatytułowaną „w sprawie zmian w systemie szkolenia i egzaminowania kierowców”, w której poruszają kluczowe kwestie. Wskazują, że obecny model egzaminowania pochodzi z lat 60. ubiegłego wieku, kiedy ruch drogowy w Polsce był marginalny, a pojazdy miały zupełnie inne parametry techniczne niż obecnie.

„System ten jest w Polsce przestarzały, a jego korzenie sięgają lat 60. ubiegłego wieku, kiedy ruch drogowy był w naszym kraju znikomy. Czasy jednak dawno się zmieniły i konieczne jest wprowadzenie odpowiednich zmian” – czytamy w piśmie.

Posłowie zadają ministerstwu konkretne pytania:

• Czy ministerstwo otrzymało już zamówiony raport?
• Jakie wnioski z niego płyną?
• Czy planowane są kolejne kroki dostosowujące polski system szkolenia i egzaminowania kierowców do aktualnej sytuacji?
• Jeśli tak, to jakie i kiedy?

Jak dotąd resort nie udzielił odpowiedzi.