Prawo do ubiegania się o zasiłek stały mają osoby pełnoletnie, które zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy. Może to wynikać zarówno z zaawansowanego wieku, jak i z trwałej niepełnosprawności. W każdym przypadku konieczne jest przedstawienie odpowiedniego orzeczenia:
- Oprócz kryterium zdrowotnego ważna jest także sytuacja dochodowa osoby lub jej rodziny. Zasiłek przysługuje w dwóch przypadkach:
- gdy osoba samotnie gospodarująca osiąga miesięczny dochód nieprzekraczający 776 zł netto,
- gdy dochód na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym nie przekracza 600 zł netto.
Warto zaznaczyć, że nawet jeśli dochód nie jest całkowicie zerowy, możliwe jest uzyskanie częściowego świadczenia.
Wysokość świadczenia – od symbolicznych kwot po konkretne wsparcie
W 2025 roku maksymalna wysokość zasiłku stałego wynosi 1229 zł miesięcznie. Z kolei minimalna wypłacana kwota to 30 zł. Ostateczna wysokość świadczenia ustalana jest na podstawie różnicy pomiędzy kryterium dochodowym a realnie osiąganym dochodem.
Przykładowo:
- osoba samotna bez jakichkolwiek dochodów może otrzymać 776 zł miesięcznie (czyli dokładnie tyle, ile wynosi próg dochodowy),
- osoba w rodzinie, której dochód na osobę wynosi 350 zł, może otrzymać 250 zł (600 zł – 350 zł),
- maksymalne świadczenie, czyli 1229 zł, zarezerwowane jest dla osób w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej, spełniających kryteria zdrowotne oraz dochodowe.
Jak liczony jest dochód? Które źródła są uwzględniane?
Dochód, który jest podstawą ustalenia prawa do zasiłku, musi zostać obliczony na podstawie wpływów netto, czyli już po odliczeniu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Uwzględnia się m.in.:
- emerytury i renty,
- wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, zlecenie lub dzieło,
- alimenty,
- świadczenia rodzinne i wychowawcze,
- inne dochody, np. z wynajmu nieruchomości czy stypendiów socjalnych.
Istnieją jednak pewne wyjątki – nie wszystkie świadczenia muszą być wliczane do dochodu. Niektóre zapomogi, jednorazowe wsparcia lub dodatki mogą być wyłączone z tej kalkulacji. Dlatego ważne jest, aby przed złożeniem wniosku skonsultować się z pracownikiem socjalnym, który pomoże dokładnie określić sytuację materialną.
Gdzie i jak złożyć wniosek o zasiłek?
Procedura ubiegania się o zasiłek została uproszczona i obecnie obejmuje dwie możliwości:
- Złożenie wniosku osobiście w Ośrodku Pomocy Społecznej właściwym dla miejsca zamieszkania.
- Przekazanie dokumentów online – za pośrednictwem systemu Emp@tia lub platformy ePUAP.
Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:
- orzeczenie o niezdolności do pracy lub o stopniu niepełnosprawności,
- dokumenty potwierdzające dochody z ostatniego miesiąca,
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej – pisemne oświadczenie o samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa domowego.
Po przyjęciu wniosku, OPS ma 30 dni na jego rozpatrzenie. W tym czasie może zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania wnioskodawcy. Jest to standardowa procedura mająca na celu weryfikację informacji i ocenę warunków życiowych.
Kiedy można otrzymać decyzję odmowną?
Spełnienie warunków dochodowych i zdrowotnych nie gwarantuje jeszcze otrzymania świadczenia. Zasiłek może nie zostać przyznany, jeśli:
- osoba nie chce współpracować z pracownikiem socjalnym,
- wnioskodawca odmawia leczenia, rehabilitacji lub nie wykonuje zaleceń,
- nie chce podjąć aktywizacji zawodowej, np. szkolenia lub stażu.
Zgodnie z zapisami prawa, „świadczenie nie przysługuje osobie, która bez uzasadnionej przyczyny odmawia podjęcia zatrudnienia, szkolenia czy stażu, do którego została skierowana przez urząd pracy lub OPS”.
Czy świadczenie może zostać odebrane?
Tak. Istnieje wiele sytuacji, w których świadczenie może zostać cofnięte. Dzieje się tak najczęściej w przypadku:
- zmiany sytuacji finansowej (np. podjęcia pracy, uzyskania renty),
- zmiany sytuacji rodzinnej (np. zamieszkania z osobą o wyższych dochodach),
- zatajenia informacji istotnych dla przyznania świadczenia.
Obowiązkiem każdej osoby korzystającej z pomocy społecznej jest niezwłoczne informowanie o zmianach, które mogą wpłynąć na prawo do pobierania zasiłku. W przypadku naruszenia tych zasad, OPS może domagać się zwrotu wypłaconych kwot.
Jakie inne świadczenia można łączyć z zasiłkiem stałym?
Osoby korzystające z zasiłku stałego mogą równocześnie otrzymywać inne formy pomocy społecznej. W grę wchodzą:
- zasiłki celowe (np. na opał, żywność, środki higieniczne),
- zasiłki okresowe, wypłacane przy okresowym pogorszeniu sytuacji materialnej,
- dodatki mieszkaniowe i energetyczne,
- świadczenia pielęgnacyjne dla opiekunów,
- specjalne zasiłki opiekuńcze.
Każde z tych świadczeń przyznawane jest według odrębnych kryteriów i wymaga osobnego wniosku.
Znaczenie zasiłku stałego w życiu osób potrzebujących
Zasiłek stały ma kluczowe znaczenie dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej – bez pracy, z niskim lub zerowym dochodem, często pozbawionych wsparcia bliskich. Dla nich to nie tylko forma pomocy materialnej, ale także zapewnienie minimalnej stabilności. Jak stanowią przepisy, świadczenie to przysługuje osobom, które „ze względu na wiek, stan zdrowia lub sytuację życiową nie są w stanie samodzielnie zabezpieczyć sobie bytu”.
Rola państwa i bilans zmian na rok 2025
Wzrost kwoty maksymalnego zasiłku oraz uelastycznienie procedur to jednoznaczny sygnał, że państwo dostrzega potrzebę intensyfikacji działań pomocowych wobec osób wykluczonych społecznie. Jednocześnie podkreślana jest konieczność aktywizacji – wsparcie ma być pomocą, nie zastępstwem. Nowy model równoważy troskę o potrzebujących z wymogiem odpowiedzialności osobistej.
Komentarze (0)