W rzeczywistości jednak w polskim prawie istnieje instytucja przedawnienia, która w wielu przypadkach rzeczywiście może pomóc dłużnikom w uniknięciu spłaty zobowiązań. Nie wszystkie jednak długi podlegają tej regule, a niektóre mogą być dochodzone nawet po wielu latach. Jak więc działa przedawnienie w polskim prawie i które roszczenia mogą zostać dochodzone mimo upływu czasu? Warto poznać szczegóły, aby w pełni zrozumieć, kiedy możemy liczyć na pomoc prawa, a kiedy czas nie będzie naszym sprzymierzeńcem.
Przedawnienie długu?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, większość roszczeń cywilnych przedawnia się po upływie 6 lat. Oznacza to, że po tym czasie wierzyciel traci możliwość skutecznego dochodzenia swoich roszczeń w sądzie. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady – roszczenia powtarzalne, takie jak te związane z umowami najmu, dzierżawy czy świadczeniami okresowymi, przedawniają się po 3 latach. Chodzi o sytuacje, w których roszczenie jest regularnie powtarzane, na przykład za opóźnienia w płatnościach czynszu lub zobowiązania wynikające z działalności gospodarczej. W przypadku tych długów, po upływie 3 lat, wierzyciel nie może już skutecznie dochodzić swoich roszczeń, chyba że dłużnik w odpowiednim momencie postępowania sądowego zgłosi zarzut przedawnienia.
Aby dłużnik mógł skorzystać z tego mechanizmu, konieczne jest, by odpowiednio wcześnie w procesie sądowym zgłosił zarzut przedawnienia. Dzięki temu, mimo że minęło wiele lat, dłużnik nie musi martwić się spłatą starego długu. Warto jednak pamiętać, że przedawnienie nie zawsze działa na korzyść dłużnika.
Zawieszenie przedawnienia a jego przerwanie
W polskim prawie wyróżnia się dwa ważne pojęcia, które mają wpływ na bieg przedawnienia: zawieszenie i przerwanie. Zawieszenie przedawnienia oznacza, że na pewien czas nie liczy się okres, w którym roszczenie może ulec przedawnieniu. Zawieszenie ma miejsce w przypadkach przewidzianych przez prawo, na przykład gdy dłużnik jest niezdolny do podejmowania działań prawnych. Zawieszenie powoduje, że czas przestaje biec przez określony okres. Wtedy wierzyciel nie może dochodzić swojego roszczenia, ale po zakończeniu tego okresu czas przedawnienia znów biegnie normalnie.
Z kolei przerwanie przedawnienia powoduje całkowite zerwanie dotychczasowego okresu przedawnienia i rozpoczęcie go od nowa. Do przerwania dochodzi najczęściej, gdy wierzyciel podejmuje czynności mające na celu dochodzenie roszczenia, na przykład wnosi pozew do sądu, a także w przypadku, gdy dłużnik podejmuje jakiekolwiek działania, które mają na celu uregulowanie długu. Wtedy okres przedawnienia zostaje wyzerowany i zaczyna biec od nowa, co daje wierzycielowi nowe możliwości dochodzenia swoich roszczeń.
Kiedy dług nie ulega przedawnieniu?
Pomimo istnienia zasady przedawnienia, nie wszystkie roszczenia podlegają tej zasadzie. Istnieje kilka wyjątków, które powodują, że niektóre roszczenia mogą być dochodzone przez wierzyciela bez względu na to, ile lat minęło od momentu jego powstania. Warto poznać te wyjątki, aby wiedzieć, kiedy dług może być egzekwowany przez wierzyciela mimo upływu czasu.
1. Zniesienie współwłasności rzeczy
Przykładem roszczenia, które nie podlega przedawnieniu, jest żądanie zniesienia współwłasności rzeczy. Dotyczy to sytuacji, w których kilka osób posiada wspólnie jakąś rzecz – na przykład nieruchomość. Każdy współwłaściciel ma prawo domagać się zniesienia współwłasności w każdym momencie, niezależnie od tego, jak długo trwała współwłasność. Takie roszczenie nie wygasa z upływem lat i może być dochodzone w każdym czasie.
2. Prawo własności nieruchomości
Podobnie roszczenia związane z prawem własności nieruchomości nie podlegają przedawnieniu. Może to obejmować roszczenia wydobywcze, takie jak żądanie opuszczenia gruntu, czy negatoryjne, czyli sytuacje, gdy ktoś narusza prawo właściciela, korzystając z jego nieruchomości bez zgody. Prawo do własności nieruchomości jest fundamentalnym prawem, które nie podlega przedawnieniu, więc właściciel może dochodzić swoich praw w każdym czasie.
3. Roszczenia niemajątkowe
Kolejnym przykładem są roszczenia niemajątkowe, które dotyczą spraw związanych z relacjami rodzinnymi. Mogą to być na przykład roszczenia o kontakty z dzieckiem czy inne sprawy opiekuńcze. Takie sprawy nie mają określonego terminu ważności, a ich rozwiązanie nie podlega przedawnieniu.
4. Naprawienie szkody jądrowej
Kolejnym wyjątkiem są roszczenia dotyczące naprawienia szkód wyrządzonych przez zdarzenia o charakterze jądrowym. Tego typu szkody mają często nieodwracalny wpływ na zdrowie ludzi i środowisko, co sprawia, że roszczenia związane z nimi mogą być dochodzone przez poszkodowanych w każdym czasie.
5. Zbrodnie wojenne i ludobójstwo
Zbrodnie wojenne, ludobójstwo i zbrodnie przeciwko ludzkości to najcięższe przestępstwa, które nie podlegają przedawnieniu. Sprawcy takich czynów nie mogą liczyć na to, że czas pozwoli im uniknąć odpowiedzialności za ich działania. Te przestępstwa nie podlegają przedawnieniu.
Komentarze (0)