Przewlekła biegunka - jakie są jej możliwe przyczyny?
Biegunka o charakterze przewlekłym to biegunka trwająca co najmniej 30 dni. Może mieć wiele różnych przyczyn. Jednocześnie rzadko ma ona związek z zakażeniami przewodu pokarmowego. Często dotyka osoby z obniżoną odpornością, zespołem jelita drażliwego, nieswoistym zapaleniem jelit, a także nowotworem okrężnicy. Może być także efektem ubocznym przyjmowania niektórych leków lub pokarmów. Najczęściej występujące rodzaje biegunki przewlekłej to:
- biegunka osmotyczna - może być wywołana przyjmowaniem środków przeczyszczających z grupy leków osmotycznych lub leków, które zobojętniają kwas solny; biegunka tego typu może wynikać także z nadużycia niektórych substancji spożywczych oraz suplementów diety; przyczyna przewlekłej biegunki osmotycznej może tkwić także w niedoborze laktazy, zespole jelita krótkiego lub obecności przetok jelitowych,
- biegunka sekrecyjna - wywołuje ją stosowanie leków przeczyszczających, które nadmiernie pobudzają motorykę jelit, obecność toksyn w organizmie czy nadużywanie alkoholu; przewlekła biegunka sekrecyjna może być także wynikiem zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych w jelicie skrętnym, co z kolei może wiązać się np. z zespołem rozrostu bakteryjnego bądź też resekcją końcowego odcinka jelita grubego,
- biegunka tłuszczowa - ma związek z zaburzeniami trawienia w przebiegu zapalenia trzustki, nowotworu trzustki czy mukowiscydozy; może także towarzyszyć zespołowi rozrostu bakteryjnego czy chorobom wątroby; przewlekła biegunka tłuszczowa, która wynika z zaburzeń wchłaniania, bardzo często jest też efektem celiakii, choroby pasożytniczej jelita cienkiego, niedokrwienia jelita czy enteropatii z utratą białka,
- biegunka zapalna - wiąże się ze stanem zapalnym, który może mieć swoją przyczynę w zapaleniu niedokrwiennym jelit, chorobach zapalnych jelit lub chorobach nowotworowych; ten rodzaj biegunki bardzo często dotyka osoby starsze.
Przewlekła biegunka - diagnostyka. Jakie badania wykonać?
Jak widać, potencjalnych przyczyn przewlekłej biegunki może być wiele. Dlatego zdecydowanie należy zgłosić się z tym problemem do lekarza. Nie warto z tą decyzją zwlekać - każde, przedłużające się oddawanie luźnego stolca powinno być poddane analizie przez specjalistę. Pamiętajmy, że im wcześniej poznamy przyczynę tego problemu, tym szybciej podejmiemy właściwe leczenie w celu unormowania tej sytuacji.Bardzo ciężko jest wskazać konkretną przyczynę biegunki przewlekłej na podstawie samego wywiadu lekarskiego czy badania fizykalnego. Jest to problem, który wymaga pogłębionej diagnostyki. W tym celu lekarz zleca wstępne badania laboratoryjne, a podstawowym z nich jest oczywiście badanie kału, m.in. z oznaczeniem stężenia sodu i potasu, by określić charakter biegunki. Dodatkowe parametry mogą obejmować poziom ciał redukujących, kalprotektyny, obecność krwi utajonej, a także badanie parazytologiczne czy badanie w kierunku stwierdzenia obecności Clostridium difficile (bakterii wywołujących zapalenie jelita grubego). W badaniu krwi główną rolę odgrywa natomiast morfologia, poziom CRP, profil tarczycowy oraz badanie w kierunku stwierdzenia celiakii.
Na podstawie opisanych przez pacjenta objawów oraz wyników wstępnych badań lekarz może skierować pacjenta także na pogłębioną diagnostykę, w tym:
- kolonoskopię,
- gastroskopię z biopsją,
- USG jamy brzusznej,
- badanie obrazowe trzustki,
- badania radiologiczne,
- ocenę pasażu jelita cienkiego,
- wodorowy test oddechowy (przy podejrzeniu nietolerancji laktozy).
