W lipcu 2022 roku magazyn Science doniósł, że kluczowy artykuł badawczy z 2006 roku, opublikowany w prestiżowym czasopiśmie Nature, który wskazywał białko beta-amyloid jako przyczynę choroby Alzheimera, mógł opierać się na sfabrykowanych danych. Rok wcześniej, w czerwcu 2021 roku, amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła aducanumab – przeciwciało skierowane przeciwko beta-amyloidowi – jako lek na Alzheimera, pomimo niepełnych i sprzecznych danych wspierających jego skuteczność.
Niektórzy lekarze uważają, że aducanumab nigdy nie powinien był zostać zatwierdzony, podczas gdy inni twierdzą, że należy mu dać szansę. Dlaczego więc, mimo że miliony ludzi potrzebują skutecznego leczenia, badacze nadal borykają się z problemem znalezienia leku na tę jedną z najważniejszych chorób współczesnego świata?
Wychodzenie poza beta-amyloid
Przez lata naukowcy skupiali się na próbach opracowania nowych metod leczenia Alzheimera poprzez zapobieganie tworzeniu się szkodliwych złogów białka beta-amyloid w mózgu. W rzeczywistości można powiedzieć, że zbyt długo trwaliśmy w intelektualnym marazmie, koncentrując się niemal wyłącznie na tej teorii, zaniedbując inne możliwe wyjaśnienia.Niestety, to oddanie się badaniom nad nieprawidłowymi złogami białka nie przełożyło się na powstanie skutecznego leku czy terapii. Coraz bardziej oczywiste staje się, że konieczne jest przyjęcie nowego podejścia do myślenia o Alzheimerze, wykraczającego poza beta-amyloid.
Moje laboratorium w Krembil Brain Institute, będące częścią University Health Network w Toronto, opracowuje nową teorię choroby Alzheimera. Na podstawie naszych 30-letnich badań, przestajemy traktować Alzheimera jako przede wszystkim chorobę mózgu. Uważamy raczej, że jest to głównie zaburzenie układu odpornościowego w mózgu.
Alzheimer jako choroba autoimmunologiczna
Układ odpornościowy, obecny w każdym narządzie ciała, składa się z komórek i cząsteczek, które współpracują, aby naprawiać uszkodzenia i chronić organizm przed obcymi najeźdźcami. Kiedy dochodzi do urazu, układ odpornościowy pomaga naprawić uszkodzone tkanki. Gdy pojawia się infekcja wirusowa lub bakteryjna, układ odpornościowy walczy z tymi mikrobami. Te same procesy zachodzą w mózgu. Gdy dochodzi do urazu głowy, układ odpornościowy mózgu uruchamia się, aby pomóc w naprawie uszkodzeń. Kiedy w mózgu pojawiają się bakterie, układ odpornościowy staje do walki.Publicyści z sciencealert.com uważają, że beta-amyloid nie jest nieprawidłowo wytwarzanym białkiem, ale raczej naturalnie występującą cząsteczką, która jest częścią układu odpornościowego mózgu. Powinno ono tam być. Kiedy dochodzi do urazu mózgu lub pojawiają się bakterie, beta-amyloid odgrywa kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej mózgu. I tu zaczyna się problem.
Ze względu na uderzające podobieństwo między cząsteczkami tłuszczowymi, które tworzą błony komórek bakteryjnych oraz błony komórek mózgowych, beta-amyloid nie jest w stanie odróżnić najeźdźców od komórek mózgu i błędnie atakuje te, które powinien chronić. Prowadzi to do przewlekłej, postępującej utraty funkcji komórek mózgowych, co ostatecznie kończy się demencją – wszystko przez to, że nasz układ odpornościowy nie potrafi odróżnić bakterii od komórek mózgu.
Gdy traktujemy Alzheimera jako błędny atak układu odpornościowego mózgu na organ, który ma chronić, choroba ta jawi się jako choroba autoimmunologiczna.
Istnieje wiele rodzajów chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, w których kluczową rolę odgrywają autoprzeciwciała i w leczeniu których skuteczne mogą być terapie oparte na sterydach. Jednak takie terapie nie zadziałają w przypadku Alzheimera.
Mózg to niezwykle wyjątkowy i złożony organ, uznawany za najtrudniejszą strukturę w kosmosie. W naszym modelu Alzheimera, beta-amyloid pomaga chronić i wzmacniać nasz układ odpornościowy, ale niestety odgrywa też kluczową rolę w procesie autoimmunologicznym, który, może prowadzić do rozwoju Alzheimera.
Chociaż leki stosowane konwencjonalnie w leczeniu chorób autoimmunologicznych mogą nie działać w przypadku Alzheimera, jesteśmy przekonani, że ukierunkowanie na inne szlaki regulujące odpowiedź immunologiczną w mózgu doprowadzi nas do nowych, skutecznych metod leczenia tej choroby.
Inne teorie choroby
Oprócz tej teorii autoimmunologicznej, pojawiają się także inne, nowe koncepcje dotyczące choroby Alzheimera. Niektórzy naukowcy uważają, że Alzheimer to choroba małych struktur komórkowych zwanych mitochondriami – „fabryk” energii w każdej komórce mózgu. Mitochondria przekształcają tlen z powietrza, którym oddychamy, i glukozę z pożywienia, które spożywamy, w energię niezbędną do myślenia i zapamiętywania.Inni twierdzą, że jest to wynik specyficznej infekcji mózgu, a za przyczynę często uważa się bakterie z jamy ustnej. Jeszcze inni sugerują, że choroba może wynikać z nieprawidłowego metabolizmu metali w mózgu, być może cynku, miedzi lub żelaza.
To pocieszające, że pojawiają się nowe sposoby myślenia o tej starożytnej chorobie. Obecnie demencja dotyka ponad 50 milionów ludzi na całym świecie, a nowe przypadki diagnozowane są co trzy sekundy.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.