W polskim systemie podatkowym dwa progi decydują o tym, jaką część swoich zarobków pracownik oddaje państwu. Do wysokości 120 tys. zł brutto rocznie obowiązuje stawka 12 proc., natomiast wszystko ponad tę kwotę obciążone jest podatkiem w wysokości 32 proc. W praktyce przekroczenie limitu oznacza, że zaliczki pobierane przez pracodawcę rosną w ostatnich miesiącach roku, a pensja netto wyraźnie spada.
W 2024 roku w wyższą stawkę podatkową weszło 7,9 proc. podatników. W 2025 roku ten odsetek sięgnie około 10 proc., co oznacza, że problem obniżonych grudniowych wypłat dotknie nawet 2,5 mln osób. Osoby o wyższych zarobkach zauważą to najwcześniej, bo to ich miesięczne dochody szybciej kumulują się do poziomu przekroczenia progu.
Jak podkreśla doradca podatkowy Małgorzata Samborska: „Pracownik na umowę o pracę, który zarabia 13 tys. zł brutto dostanie za pracę w grudniu przelew na niecałe 7 tys. zł. Natomiast dla osoby zarabiającej 15 tys. zł brutto różnica między wypłatą w styczniu a grudniu czy listopadzie wynosi ponad 2,5 tys. zł”. To konkretne przykłady pokazujące, jak znaczące potrafią być różnice między pierwszymi a ostatnimi miesiącami roku.
Progi podatkowe a konstrukcja podatku dochodowego
System podatkowy w Polsce zakłada, że wyższymi stawkami objęte są dochody przekraczające określoną granicę. Pierwsza stawka 12 proc. obowiązuje większość pracowników, jednak dynamiczny wzrost wynagrodzeń powoduje, że coraz więcej osób przekracza pułap 120 tys. zł.
W momencie przekroczenia tego limitu pobierane zaliczki rosną, co bezpośrednio obniża wysokość wypłaty netto. Mechanizm ten działa automatycznie i dotyczy każdego pracownika rozliczanego według skali podatkowej.
Pensje powyżej 13 tys. zł brutto a przekroczenie limitu
Osoby zarabiające powyżej 12 tys. zł brutto miesięcznie przekraczają próg stosunkowo szybko, a różnica między wypłatami wiosennymi czy letnimi a grudniowymi staje się szczególnie widoczna. Pracownicy otrzymujący 13 tys. zł brutto lub więcej nierzadko podkreślają, że końcówka roku przynosi im realnie mniejsze środki na koncie. Spadek o kilka tysięcy złotych wynika wyłącznie z wyższej stawki podatkowej i jest efektem sumowania zarobków przez cały rok.
Wielu podatników zwraca uwagę, że zjawisko to pojawia się nagle. Dopiero dokładna analiza zasad rozliczeń wyjaśnia, dlaczego ostatnia pensja znacząco różni się od poprzednich.
Ulgi podatkowe jako sposób na zmniejszenie obciążeń
Mimo że przekroczenie progu oznacza wyższy podatek od nadwyżki, istnieją rozwiązania, które pozwalają ograniczyć ten efekt lub całkowicie mu zapobiec. Ustawodawca przewidział szereg ulg, które pomagają zatrzymać dochód w niższej stawce podatkowej lub zmniejszyć wysokość zaliczek.
Najczęściej wykorzystywane to:
- ulga prorodzinna,
- ulga dla osób do 26. roku życia,
- ulga na powrót, pod warunkiem złożenia stosownego oświadczenia,
- ulga dla rodzin 4+, jeśli podatnik zgłosił ją pracodawcy.
Dla osób, które znajdują się w okolicach progu 120 tys. zł, kluczowe może okazać się także odpowiednie planowanie premii, nagród czy bonusów. Przesunięcie ich wypłaty na kolejny rok często zapobiega wejściu w stawkę 32 proc. Często pomocne bywa również wspólne rozliczenie z małżonkiem, szczególnie jeśli jedna ze stron nie pracuje.
Ulga dla seniorów – rozwiązanie dla osób kontynuujących pracę
Istotne znaczenie ma także ulga dla seniorów, skierowana do osób, które osiągnęły wiek emerytalny, nabyły prawo do pobierania świadczenia, ale wciąż pozostają aktywne zawodowo i nie wypłacają emerytury. Obejmuje ona zarówno dochody z etatu, jak i działalności gospodarczej rozliczanej według skali podatkowej.
Dzięki tej preferencji seniorzy mogą uniknąć opodatkowania stawką 32 proc., co zwiększa ich dochód netto i sprawia, że kontynuacja pracy staje się bardziej opłacalna.
Planowanie dochodów jako odpowiedź na rosnące obciążenia
Coraz częściej osoby o wysokich zarobkach decydują się na świadome zarządzanie swoimi dochodami w ciągu roku. W sytuacji, gdy różnica między wynagrodzeniem z początku roku a pensją grudniową może przekroczyć 2,5 tys. zł, planowanie przychodów staje się nie tylko korzystne, ale wręcz konieczne.
Pracownicy przesuwają premie, sprawdzają dostępne ulgi, a także analizują możliwość wspólnego rozliczenia. W obliczu rosnącej liczby osób przekraczających próg podatkowy taka praktyka może stać się standardem.
Komentarze (0)