Palindromy - czym są?
Mówi się, że palindromy to innymi słowy zdania lub słowa lustrzane. Można je odczytywać wprost, albo wspak. Nazwa palindromy, jest pochodzenia greckiego. Wywodzi się ona od słów "pali", czyli wracać oraz "dromos", czyli droga. W wielu języka, ta nazwa brzmi bardzo podobnie.
Historia palindromów:
Historia palindromów jest bardzo długa i ciekawa. Wielu wyznawców anglikanizmu, uważa, że pierwsze słowa, jakie kiedykolwiek wypowiedział człowiek, były właśnie palindromami. Zgodnie z tą teorią, w Raju Adam, zwrócił się do Ewy słowami: "Madam, I'm Adam", czyli "Pani, jestem Adam" lub "Madam in Eden, I'm Adam", czyli "Pani w Edenie, jestem Adam".
Jednak badania naukowe, udowodniły, że pierwsze palindromy pochodzą z III wieku przed naszą erą i ich autorem był Sotades, poeta tworzący u Ptolemeusza. Jednak, podobno został on strącony do morza, za wers, który miał obrazić władcę.
Palindromy, miały bardzo duże znaczenie w starożytnym Rzymie i Grecji. Najbardziej znanymi wyrażeniami tego typu, jest cytat, który znajduje się na wielu fontannach w Grecji: "Nipson anomemata me monan opsin", czyli "zmyj grzechy, nie tylko twarz". Palindromami, lubi się bawić także obywatele Rzymu. Tworzyli oni wiele zdań, które brzmiały tak samo czytane od lewej do prawej i odwrotnie. Przykładem może być formuła: "In girum imus nocte et consumimur igni", czyli "wchodzimy w krąg po ciemku i trawi nas ogień".
Bardzo znanym palindromem, który pochodzi z antycznych czasów, jest tzw. kwadrat magiczny. Znajdował się on na murach w Pompejach. W wieku XIX można go było znaleźć na wielu amuletach, które miały przynosić szczęści dzięki magicznemu działaniu:
SATOR
AREPO
TENET
OPERA
ROTOS
Kwadratem tym zajmował się m.in. niemiecki duchowny Felix Grosser.
W raz z upływem czasu, palindromy były otoczone dużą uwagą. Między innymi, można je znaleźć na grobie de Lessepsa, który jest uznawany za odkrywcę kanału Panamskiego: "A man a plan a Canal Panama" - "Człowiek, który zaprojektował Kanał Panamski". Nie było to zdanie, które charakteryzuje najwyższa dokładność gramatyczna, autor skupił się przede wszystkim na tym, żeby był to palindrom.
Palindromy, są dość problematyczne jeśli chodzi o język angielski, z powodu przedrostka "the". Dlatego, w tego typu wyrażeniach zwykle zastępuje się go przedrostkiem "a".
Palindromy a raki
Mówiąc o palindromach, trzeba także zwrócić uwagą na tzw. raki. Są to wiersze, które charakteryzują się tym, że każda linijka może być czytana od tyłu, dzięki czemu ukazuje się jej całkowicie przeciwne znaczenie. Najbardziej popularnym twórcą raków w Polsce, jest Jan Kochanowski. Przykładem mogą być następujące wersy:
"Cnota Cię rządzi, nie pragniesz pieniędzy,
Złota dość masz, nie boisz się nędzy".
Słowa te czytane od tyłu brzmią następująco:
"Pieniędzy pragniesz, nie rządzi Cię cnota,
Nędzy się boisz, nie masz dość złota".
Osoby, zajmujące się palindromami, wskazują także słowa, które można czytać wspak po sylabach. Umożliwiają one różne zabawy lingwistyczne. Palindromy są bardzo popularne, można je znaleźć w każdym języku, również w tych posługujących się pismem obrazkowym. Są one też przedmiotem badań matematyków i biologów.
